Actinische keratose, ook zonnekeratose genoemd, zijn oppervlakkige ruwe plekjes op zonblootgestelde huid zoals gezicht, handen en hoofd. Ze variëren van huidkleurig tot bruinrood en kunnen jeuken of licht bloeden. Omdat ze beschouwd worden als vroege stadia van plaveiselcelcarcinoom, verdienen ze tijdige aandacht huidarts.com+4huidarts. com+4huidarts.com+4.

Chronische blootstelling aan UV-straling leidt tot accumulatieve DNA-schade, vooral mutaties in het p53-gen in keratinocyten. Dat verstoort de normale rijping van de huid en veroorzaakt dysplastische veranderingen. Waarom sommige plekken premaligne blijven en andere overgaan in een tumor is niet volledig bekend, maar het risico op plaveiselcelcarcinoom is reëel huidarts.com+7huidarts.com +7huidziekten.nl+7.

Bij enkele laesies is cryotherapie met vloeibare stikstof vaak voldoende. Bij meerdere plekken of diffuse versie wordt gekozen voor hogere therapieën zoals fotodynamische therapie (PDT), imiquimodcrème (Aldara), 5‑fluorouracilcrème (Efudix), diclofenacgel, of Picato-gel (ingenol mebutaat) huidarts.com+1huidziekten.nl+1. Bij verdachte of klinisch afwijkende plekken kan koagulatietherapie, curettage of verwijdering met laser of excisie nodig zijn. Na behandeling is goede nazorg met hydraterende zalven zoals Alhydran of Fucidin nodig. Voorkomen is essentieel: dagelijks zonnebrand, beschermende kleding en vermijden van zon bij piekuren helpen de ontwikkeling van nieuwe laesies te beperken huidarts.com.